دانش اموزان به طور متوسط چند ساعت از بهترین ساعات روز خود را در کلاس درس به سر می برند . توجه به عوامل فیزیکی مانند : روشنایی ، وسایل گرمایشی یا  سرمایشی ،رنگ ،هوا و سر و صدا ،چینش صندلی ها و تجهیزات اموزشی فمی تواند در ارتقاء کیفیت عاطفی کلاس و سلامت اعضاء ان مناسب باشد.دانش اموزان به محرک هایی که نشانه های زیبایی و سر زندگی و شادابی را نمایان کنند علاقه ی بیشتری نشان می دهند . برای ایجاد شادی و نشاط دانش اموزان ، باید از محیط مدرسه شروع کنیم . برخورداری حیاط مدرسه از فضای سبز ، درخت کاری ، رنگ امیزی در و دیوار با رنگ های شاد و .موجب افزایش کارایی و یادگیری دانش اموزان می شود . بنابراین ،حیاط مدرسه باید چنان باشد که قابلیت اجرای برنامه های اموزشی و پرورشی را داشته باشد ، حتی داشتن مکان مناسب برای برگزاری مراسم صبحگاهی یا عصر گاهی ،زمین فوتبال ،والیبال و . در شادی و نشاط و رشد  همه جانبه ی دانش اموزان موثر است

زندگی در دنیای کنونی، متفاوت با زمان های گذشته است. پدیده های جدید، متنوع و به هم پیچیده آنچنان فراوان و نو به نو شده اند که دانایی ها، توانایی ها و امکانات را اجتناب ناپذیر می کنند. دانستنی ها و مهارت ها باید قادر باشند سلامت و بهداشت روانی را در مواجهه با مشکلات زندگی تضمین کنند (جعفری و همکاران، ۱۳۸۷). آموزش و پرورش مدرن به این نکته پی برده است که یادگیری باید از همان کودکی، همه ابعاد زندگی را پوشش دهد. به همین دلیل است که در کشورهای توسعه یافته، به موازات آموزش علوم و فنون به جنبه های دیگری چون رشد هیجانی و عاطفی، تمرکز حواس، تفکر، مهرورزی و. در متن برنامه های آموزشی و تربیتی، با عنوان مهارت های زندگی پرداخته شده است (رضایی، ۱۳۸۶). در چند سال اخیر در ایران نیز بهداشت روانی به صورت قلمروی وسیع و منطقی برای مطالعه و پژوهش مطرح شده است (سالاری فر، ۱۳۹۱). سند تحول بنیادین در گزاره شماره ۱۰ بیانیه ارزش ها، نشاط را یکی از گزاره های ارزشی نظام تعلیم و تربیت معرفی می کند. همچنین، در فصل پنجم این سند، تربیت انسان سالم و بانشاط به عنوان یکی از اهداف کلان تعلیم و تربیت مطرح شده است. شادکامی یکی از شاخص های مهم بهداشت روانی در جامعه است. شادکامی به همراه نگرش مثبت و امیدوارانه به آینده، منشأ تحرک، تلاش و پویایی است و از طرف دیگر، افسردگی بزرگترین عامل از بین برنده بهداشت روانی شناخته می شود (هزارجریبی و شالی، ۱۳۸۹). با توجه به ضرورت های بیان شده، پژوهش حاضر تلاش می کند با بررسی مطالعات صورت گرفته در حوزه روانشناسی و علوم تربیتی، مجموعه عوامل ایجاد شادکامی در مدارس را که یکی از مؤلفه های اصلی بهداشت روانی است، شناسایی نماید.

1- فضاسازي و زيباسازي حياط مدارس، از جمله ديوارها، سطح زمين، کاشت درخت و گل و گياه گذاشتن نيمکت هاي رنگي و زيبا در حياط مدرسه، تابلوي زيباي سر در مدرسه، ديوارهاي تميز و زيبا و تزيين شده با نقاشي هاي زيبا، نماسازي هاي مختلف.
2- زيباسازي مناسب ساختمان مدارس از جمله هماهنگي کاشي و سراميک و سنگ - رنگ آميزي در و ديوارها، پرده هاي زيبا جهت کلا س ها، زيباسازي راهروهاي کلا س ها، دفتر معلمان، اتاق مشاوره و.
3- زيباسازي و تميز بودن نمازخانه استفاده از خوشبوکننده ها، استفاده از نوشته ها و خطاطي هاي زيبا و استفاده از گلدان هاي زيبا، استفاده از فرش هاي زيبا و هماهنگ با پرده ها تميز بودن و زيباسازي دستشويي ها و وضوخانه (حتما فضاي وضوخانه از کاشي و سراميک زيبا و تميز استفاده گردد) محل آبخوري ها سنگ شده باشد و در وضوخانه ها از لوله کشي آب گرم استفاده شده باشد.
4- زيباسازي راهروها و ورودي ها با استفاده از گلدان هاي گل طبيعي و مصنوعي.
5- زيباسازي کتابخانه ها استفاده از کمدهاي يکرنگ و يک مدل جهت نگهداري کتاب ها (ترجيحا استفاده از کمدهاي چوبي زيبا) استفاده از گلدان هاي طبيعي در فضاي کتابخانه، ميز و صندلي هاي يک رنگ و زيبا، قفسه هاي زيبا جهت در دسترس قرار دادن مجلا ت و رومه ها.
6- تشويق دانش آموزان جهت آوردن گل و گياه طبيعي و استفاده از آن در محيط کلا س ها.
7- پوشش ظاهري دانش آموزان، استفاده از روپوش هاي خوش رنگ و شاد .
8- پوشش ظاهري معلمان، مدير و معاونان که با رعايت تمامي موازين شرعي مي توان از رنگ هاي شاد و رنگ هاي روشن استفاده کنند.
9- استفاده از قاريان با صوت و لحن زيبا در صبحگاه مدرسه (اگر به صورت زنده باشد بهتر است وگرنه از نوارهاي مناسب مي توان استفاده کرد.
10- ايجاد روابط انساني مطلوب بين ارکان مدرسه
شرايط مطلوب کار موجب تقويت روحيه معلمان و افزايش ميل و رغبت و علاقه آنان به کار و غرور و افتخارشان در مدرسه خواهد شد
11-استفاده از روش‌هاي فعال تدريس
معلماني که از روش‌هاي فعال استفاده مي‌کنند، کلاس‌هاي شادتري دارند. مشارکت دانش‌آموزان در کلاس و آموختن آنها را از کسالت و بي‌حالي رها ساخته، شادابي و نشاط را تقويت مي‌کند.

12-ايجاد رابطه دوستانه با نوجوانان و کودکان

13-معرفي الگوهاي مناسب

14-تشويق کردن و ارزش‌گذاري براي ايجاد حس عزت و اعتماد به نفس و در نتيجه احساس لذت و شادي از فعاليت

15-آموزش روابط اجتماعي مناسب به دانش‌آموزان

16-توجه به معيارها و ملاک‌ها و عوامل شادي‌آفرين در سنين مختلف

شايد در اولين نگاه احساس کنيم که انجام همه امور فوق در مدارس مستم پرداخت هزينه هاي سنگين باشد و مسلماً در مدارس دولتي چنين امکاني وجود ندارد، ليکن با کمي تأمل به اين نتيجه مي رسيم که انجام بسياري از اين پيشنهادات فوق مي تواند با درايت و مديريت صحيح با حداقل بودجه و امکانات انجام شدني باشد. و به اشکال مختلف مي توان شادابي و طراوت را به کودکان و نوجوانان اين مرز و بوم هديه دهيم و در نهايت جامعه اي شاد داشته باشيم که اين خود باعث بروز رشد استعدادها و خلاقيت ها در جوانان ما خواهد شد. شاداب سازي و ايجاد روحيه شاد در دانش آموزان و جلوگيري از افسردگي آن ها باعث مي شود افرادي هدفمند، کارآمد و مسئوليت پذير در جامعه داشته باشيم. در اين ميان عوامل متعددي دست به دست هم داده تا اين هدف محقق شود.

- مهمترین عامل نقش خانواده است، تربیت فرزند از اوان زندگی و ایجاد نشاط او وپیوند میان خانواده و مدرسه وتعامل این دو در ایجاد هماهنگی با هم می تواند روشی مؤثر برای ایجاد شادابی در فرزند پیدا و اجرا شود.

- از دیگر عوامل مهم نمازاست، نماز عاملی است مهار کننده روح انسان و باعث آرامش قلب و جلوگیری

از اضطراب و افسردگی در شخص می‌شود، پس اجرای نماز جماعت وجلسات متعدد مربوط به نماز و اشاعه آن می‌تواند در شاداب‌سازی دانش‌آموزان مؤثر باشد.

پس با این تفاسیر می‌توان گفت با شاداب ‌سازی محیط کمک شایانی به شادابی فرزندان و رشد همه جانبه (اخلاقی، آموزشی و) آنها می‌شود.

الف: پيشنهاد به مديران

1- نظارت مشارکتي بر فعاليت هاي آموزشي و پرورشي مدرسه

2 - تبادل تجربه موفق مديران در رابطه با شاداب سازي مدارس

3- مطالعه در خصوص شادي و جايگاه آن در تعليم و تربيت

4- استفاده از مديريت مشارکتي که باعث خلاقيت و ابتکار مي شود.

5- تشکيل کميته شاداب سازي مرکب از مدير، مربي پرورشي، دبير ورزش، هنر، نماينده دبيران، دانش آموزان و انجمن اولياء و مربيان

6- برگزاري اردوهاي سياحتي و تفريحي با نظارت اولياء

7- بها دادن به دانش آموزان کنجکاو و پرسشگر و پرتحرک و شاداب

8- ايجاد فضاي سبز و استفاده از رنگ هاي شاد و جذاب در مدرسه

9- فراهم کردن برنامه مشارکت اولياء در برنامه هاي شاداب سازي

10- پخش موسيقي آرامبخش در ساعات استراحت

11- ترغيب کارکنان به استفاده از لباس هاي مناسب با رنگ هاي روشن و همچنين انتخاب رنگ مناسب و شاد براي روپوش دانش آموزان

12- تشويق بهترين طرح در زمينه شاداب سازي

ب: پيشنهاد به معلمان

1- استفاده از روش هاي مناسب تشويق و تنبيه

2- ترغيب دانش آموزان به فعاليت هاي گروهي

3- استفاده از روش گردش علمي و نمايشنامه اي

4- اختصاص بخشي از کلاس به گفتن لطيفه

5- استفاده از موسيقي سر کلاس درس در موقعيت مناسب

6- خواندن قصه ها و داستان هاي جالب و دوست داشتني براي دانش آموزان در کلاس درس انشاء،

ديني، ادبيات و.

ج: پيشنهاد به مشاوران، مربيان پرورشي

1- معرفي الگوهاي مناسب علمي، ورزشي، فرهنگي به دانش آموزان

2- توجه به بهداشت رواني و جسمي دانش آموزان

3- برگزاري جنگ خنده در مراسم صبحگاهي يا اعياد که با گفتن لطيفه هاي مناسب و اخلاقي باعث ايجاد شور و نشاط و تخليه هيجاني مي شود.

4- ايجاد تابلوي اعلانات تحت عنوان ايستگاه خنده که شامل شعرهاي شادي آفرين و لطيفه هاي مناسب مي باشد.

5- استفاده از پيام هاي بهداشتي شاد در تابلوي اعلانات

۶- برگزاري جشن ها به مناسبت هاي مختلف

7- برگزاري جنگ شادي خانوادگي در مدرسه

8- آموزش مهارت هاي زندگي (خودآگاهي، همدلي، ارتباط مؤثر، تصميم گيري، حل مسأله، تفکر خلاق، تفکر انتقادي، توانايي حل مسئله، توانايي مقابله با استرس)

9- برگزاري برنامه هاي صبحگاهي بانشاط و پربار همراه با موسيقي و ورزش

10- روي آوردن به روش هاي سنتي و پرورشي در محيط مدرسه و اجراي يک برنامه جديد در هر روز يا هفته در زماني مشخص در حدود 10 دقيقه که زنگ استراحت پيشنهاد مي شود.

11- تبادل تجربیات موفق مدیران در رابطه با شادسازی مدارس

12- ایجاد انگیزه و ترغیب مدیران جهت مطالعه در رابطه با شادی و جایگاه آن در تعلیم و تربیت

13-برگزاری نمایشگاه دست سازه ها – آثار – نقاشی – شعر – خط – مسابقه قرآن بصورت گروهی

14- نمایش فیلم و تئاتر نمایش های عروسکی – موسیقی زنده مورد علاقه دانش آموزان

15- بردن دانش آموزان به موزه – تئاتر – سینما - پارک – اردوگاه – با کمک اولیا مدرسه و خانه

16- ورزش صبحگاهی به صورت دسته جمعی قبل از شروع کلاس

17- تشویق و تقدیر از فعالیت های کوچک و کم ارزش از نظر دیگران

- نمایش فیلم و اسلاید در مدرسه

19- حضور فعال آموزگاران با نشاط همراه با ظاهری مناسب و آراسته

20- تهیه کارت تبریک به مناسبت تولد هر یک از دانش آموزان و حتی آموزگاران

21- توزیع شیرینی به مناسبت های مختلف از جمله جشن ها و میلاد ائمه بین دانش آموزان (کاکیا، 1385)

به اعتقاد كارشناسان، در كنار چالش هایی كه ناخودآگاه جامعه ایران را به جامعه ای غمگین تبدیل كرده، نكته مهمی نیز وجود دارد كه شاد نبودن را همواره به مردم تحمیل و تزریق می كند و آن این است كه بر خلاف غم، شادی در جامعه ایران نهادینه و فرهنگ سازی نشده است. طبیعتا مدارس ایران نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
نیك نژاد در این باره به ایرنا گفت: یكی از مبانی آموزش و پرورش جدید، ایجاد هیجان در محیط آموزشی است؛ هیجان هایی كه مبنای زندگی هستند و باعث پیشرفت در ابعاد مختلف زندگی می شوند. متاسفانه در نظام آموزشی ما هیجانات مثبت و منفی دانش آموزان اغلب سركوب می شود و اجازه بروز پیدا نمی كند. یكی ازشكل های هیجان، شاد بودن و شاد زیستن است كه در مدارس ایران كمتر دیده می شود. همه این موارد فضایی را در مدارس ایجاد می كند كه بیشتر شاهد شادی زدایی در مدارس هستیم.
وی افزود: مسوولان در مدارس بیشتر از مراسم های عزاداری استقبال می كنند تا مراسم شاد. در مراسم های شاد اگر دانش آموزان بخواهند كمی بیشتر شادی كنند به سرعت جلوی این شادی گرفته می شود. این در حالی ست كه مدارس باید بكوشند بیشتر از غم، شادی را میان دانش آموزان نهادینه كنند.
در همین چارچوب، چلك نیز با ابراز تاسف نسبت به نهادینه شدن غم در جامعه ایران گفت: در حالی كه در هیچ كشوری به اندازه ایران بهانه برای شادی و نشاط وجود ندارد، در جامعه ما فرهنگ شادی هنوز تعریف نشده است؛ تا جایی كه گاهی اوقات شادی در جشن ها و اعیاد ما شباهت عجیبی به عزاداری پیدا كرده است و این فرایند به دلیل تعریف نشدن شادی و ابزار شادی است.
رییس انجمن مددكاران اجتماعی ایران افزود: ما برای مراسم های عزاداری همواره برنامه ریزی داریم و ستاد تشكیل می دهیم اما در خصوص جشن ها و شادی ها، بیشتر دیده شده كه این برنامه ریزی وجود ندارد. این وضعیت متاسفانه در مدارس نیز به چشم می خورد.
چلك در ادامه، فرهنگ سازی برای شادی را فقط وظیفه دولت و كارگزاران دولتی ندانست و نقش مردم و بخش های غیر دولتی را نیز در این امر بی بدیل توصیف كرد.
كلام آخر آنكه، شادی و نشاط موتور محرك جامعه ای خلاق، پویا و موفق است. برای ایجاد شادی فراگیر در جامعه اما مولفه های زیادی لازم است كه بسترسازی برای شادی و نشاط از مهم ترین این مولفه ها است. بی شك كودكان و نوجوانان به عنوان آینده سازان این سرزمین، بخش مهمی از جامعه هستند كه كیفیت بسترهای پرورشی و آموزشی آنان از خانواده گرفته تا مدرسه از حساسیت ویژه ای برخوردار است. از این رو مسوولان و تگذاران حوزه آموزش و پرورش باید جدی تر از قبل به این بایسته بنگرند.

ایجاد فضای نشاط آفرین در مدارس با راهكارها و ابزارهای متفاوت، موضوعی است كه كارشناسان بر آن تاكید دارند.
نیك نژاد در این زمینه در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا گفت: باید در مدارس از نمادها، رنگ ها و نشانه های شادی آور استفاده كرد. فضای مدارس ما به لحاظ فیزیكی برای دانش آموزان ایجاد نشاط نمی كنند. ساختمان مدارس در بیشتر موارد قدیمی و تا اندازه تخریب شده است. طراحی داخل كلاس ها نیز معمولا یكنواخت و كسالت آور است و در بیشتر موارد حتی كلاس های دانش آموزان درست و حسابی رنگ نشده است.
این كارشناس آموزش و پرورش در ادامه بر اهمیت پوشش دانش آموزان در ایجاد نشاط و شادی آنان تاكید كرد و افزود: رنگ و طرح لباس های فرمی كه مدارس چه برای پسران و چه برای دختران در نظر می گیرند باید نشاط را برای دانش آموز به ارمغان آورد اما در بیشتر موارد پوشش دانش آموزان در مدارس قدیمی است و حتی رنگ های استفاده شده برای لباس ای فرم دانش آموزان رنگ های كدر و تیره است.
به گفته نیك نژاد یكنواختی نگاه های حاكم بر كتب درسی و روندهای آموزشی نیز معضل دیگری است كه وضع را بدتر می كند. وی در این زمینه افزود: متاسفانه محتوای غالب كتاب های درسی در مدارس ما به روش بسیار خشكی ارایه شده و نوع تدریس معلمان نیز این شرایط را بدتر می كند، به گونه ای كه دانش آموز باید سر كلاس بنشیند و به سخنرانی خشك معلم گوش دهد. این نوع از ارایه درس توسط معلمانی كه آموزش كافی در زمینه نحوه ارایه دروس به دانش آموزان ندیده اند، رفته رفته علاقه و انگیزه را از دانش آموز می گیرد و دانش آموز را از درس و مدرسه دده می كند.
نیك نژاد اضافه كرد: تمركز سیستم آموزشی نباید روی حفظ كردن، نمره و معدل باشد، بلكه باید با شاد و انگیزه بخش كردن دروس بر پرورش استعداد و خلاقیت در دانش آموزان مستعد متمركز شود.